Belastingen vormen de primaire bron van inkomsten voor overheden waarmee algemene voorzieningen worden bekostigd. Voor NS zijn deze algemene voorzieningen van groot belang. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de railinfrastructuur. NS vindt dat zij de plicht heeft om maatschappelijk verantwoord met belastingen om te gaan. NS is een 100% staatsdeelneming en dat brengt een bijzondere verantwoordelijkheid met zich mee.

Ons uitgangspunt is daarom dat NS in overeenstemming handelt met (fiscale) wet- en regelgeving en daarbij rekening houdt met doel en de strekking van de wet. Dit betekent dat de letterlijke tekst van de belastingwet niet alleen doorslaggevend is. Verantwoord met belasting omgaan, betekent ook dat geen structuren worden opgezet waarvan belastingbesparing het hoofddoel is. Transacties worden aangegaan wanneer deze een reëel commercieel doel dienen. NS acht dit het geval wanneer de fiscale gevolgen van een transactie evenredig zijn aan de commerciële gevolgen daarvan.

Voor de bedrijfsactiviteiten waarbij NS in concurrentie treedt met andere marktpartijen, is van belang dat een gelijk speelveld wordt gewaarborgd. Bijvoorbeeld bij het bieden op een vervoersconcessie die in concurrentie wordt uitgegeven, moet NS, gegeven de andere marktpartijen, in staat zijn een bod in te dienen dat aantrekkelijk genoeg is om de concessie te kunnen winnen. Omdat belastingen onderdeel zijn van de operationele kosten van concessies, wordt er zorgvuldig naar deze kosten gekeken: om er zeker van te zijn dat aan de geldende belastingwetgeving wordt voldaan en om gebruik te maken van belastingfaciliteiten, bijvoorbeeld voor onderzoek en ontwikkeling of duurzame investeringen.

Relatie met belastingautoriteiten

NS hecht belang aan een goede relatie met de belastingautoriteiten in alle landen waar zij actief is. Zo heeft NS in 2010 in Nederland een handhavingsconvenant met de Belastingdienst gesloten. Deze overeenkomst maakt het zogenoemde horizontaal toezicht tussen NS en de Belastingdienst mogelijk. Kern hierbij is vertrouwen, begrip en transparantie. Onder het convenant overlegt NS met de Belastingdienst over standpunten waarover verschil van inzicht zou kunnen ontstaan. Doel is om zo actueel mogelijk te werken, zodat NS voortdurend duidelijkheid heeft over haar belastingpositie. NS overlegt op kwartaalbasis met de Belastingdienst.

Ook in het buitenland benadert NS belastingaangelegenheden proactief. Bij onzekerheden worden de belastingautoriteiten benaderd zodat over belangrijke onderwerpen overeenstemming kan worden bereikt. In het Verenigd Koninkrijk heeft Abellio bijvoorbeeld een Customer Relationship Manager bij de belastingdienst, waarmee Abellio in de actualiteit wenst te overleggen.

Governance

De fiscale afdeling van NS is adviseur en coördinator op belastinggebied richting de raad van bestuur, de bedrijfsonderdelen en de Belastingdienst in Nederland. Daarnaast is de afdeling het aanspreekpunt voor belastingaangelegenheden voor andere interne en externe stakeholders. Buiten Nederland lopen de contacten van de fiscale afdeling met belastingautoriteiten doorgaans via de lokale dochtervennootschappen. De fiscale afdeling rapporteert aan de financieel directeur van NS. De fiscale afdeling maakt regelmatig gebruik van externe belastingadviseurs. Dit gebeurt om een second opinion te krijgen over belangrijke fiscale vraagstukken, gebruik te maken van specialistische kennis, een beter begrip te krijgen van nieuwe belastingwetgeving en assistentie te verkrijgen bij het opzetten en aanpassen van fiscale beheersprocessen.

Abellio en NS Financial Services beheren hun lokale fiscale verplichtingen via hun financiële afdelingen en schakelen waar nodig externe adviseurs in voor fiscale compliance en land-specifieke fiscale vraagstukken. Met name wanneer er sprake is van een ingewikkeld issue of van grote onzekerheid rond een issue, worden externe adviseurs ingeschakeld om te assisteren.

Mate van acceptatie van belastingrisico’s en risicobeheer

NS streeft er naar om tijdig juiste en volledige aangiften in te dienen en de belasting tijdig te betalen. Gezien de omvang van de activiteiten en daaruit voortvloeiende fiscale verplichtingen, ontstaan er echter onvermijdelijk gangbare fiscale risico’s in de processen. NS streeft ernaar dergelijke risico’s proactief te identificeren en te beheersen. Daarnaast monitort NS de opzet, het bestaan en de werking van de beheersingsprocessen, conform het beleid en de procedures op het gebied van risicomanagement.

Transparantie

NS is transparant over haar belastingpositie. In dit jaarverslag geven we per land aan hoeveel vennootschapsbelasting, loonheffingen en btw NS betaalt. Ook vermelden we de effectieve belastingdruk voor de vennootschapsbelasting en werken we de latente belastingvorderingen en -verplichtingen in detail uit. Verder beschrijft de accountant in de gecombineerde controleverklaring de werkzaamheden en observaties met betrekking tot de belastingpositie en fiscale risico’s.

Over de leaseactiviteiten

Eind jaren ‘90 van de vorige eeuw ontstond bij de Nederlandse rijksoverheid het plan om de onrendabele regionale spoorlijnen door lagere overheden als concessies te laten aanbesteden. NS voorzag dat dit plan er toe zou kunnen leiden dat één derde van het treinmaterieel overbodig zou worden. Na afweging van een aantal alternatieven besloot NS om een eigen leasemaatschappij op te richten. De levensduur van treinen is namelijk langer (gemiddeld 30 jaar) dan de looptijd van concessies (gemiddeld 10 jaar). Vanwege het aantrekkelijke investeringsklimaat in Ierland heeft NS ervoor gekozen om de leaseactiviteiten daar te verrichten via NS Financial Services. Enkele jaren later heeft de Nederlandse regering in het licht van de Europese spoorwegwetgeving besloten om ook het Nederlandse hoofdrailnet in concessievorm te gieten. Hierdoor ontstond ook voor het treinmaterieel dat door NS op het hoofdrailnet wordt ingezet, het risico overbodig te worden. Daarom begon NS ook voor het hoofdrailnet nieuw treinmaterieel van NS Financial Services te leasen.

Over het leasen van treinen vanuit het buitenland, heeft NS begin 2015 een afspraak gemaakt met haar aandeelhouder, het ministerie van Financiën. Uitgangspunt is dat NS op markten waar een gelijk speelveld is gewaarborgd, niet langer treinen vanuit het buitenland zal leasen. Aangezien het Nederlandse hoofdrailnet onderhands aan NS is gegund, worden vanaf 2015 nieuwe treinen voor het hoofdrailnet niet langer vanuit Ierland geleased. Daarnaast is afgesproken dat de Ierse leaseportefeuille van bestaande treinen voor het hoofdrailnet wordt afgebouwd. Inmiddels is dit versneld gebeurd. Omdat de bedrijfseconomische overwegingen voor het leasen van treinen niet zijn veranderd, heeft NS in Nederland een nieuw leasebedrijf opgericht waar alle treinen voor het hoofdrailnet zijn ondergebracht.

Onderdeel van de afspraken met het ministerie van Financiën is dat nieuwe treinen voor aanbestedingen voor decentrale lijnen in Nederland die NS vanaf 2015 indient, vanuit Nederland worden aangeschaft. Het leasen van treinen is bij aanbestedingen van concessies een gangbare werkwijze. Ook andere openbaarvervoerbedrijven hanteren deze methode.

Deze openbaarvervoerbedrijven, die met NS concurreren, hebben binnen wet- en regelgeving en voorwaarden van concessieverleners in beginsel wel de mogelijkheid om gebruik te maken van buitenlandse leasemaatschappijen. Voor toekomstige aanbestedingen kan een dergelijk concurrentienadeel voor NS alleen worden voorkomen als er op een andere manier een gelijk speelveld kan worden gecreëerd, bijvoorbeeld via de concessievoorwaarden van de aanbesteder of door wet- en regelgeving die het gebruik van buitenlandse leasemaatschappijen onmogelijk maakt. Bij buitenlandse concessies zet NS zich conform de afspraak met het ministerie van Financiën in om tot een gelijk speelveld te komen door concessieverleners actief te benaderen.